بیماری پریودنتال چیست؟

راهنمای کامل علائم، علل و جدیدترین روش‌های درمان:

شاید شما هم هنگام مسواک زدن متوجه خونریزی لثه‌های خود شده باشید یا از بوی بد دهان رنج ببرید و آن را نادیده گرفته باشید. این علائم زنگ خطری برای یک بیماری خاموش اما جدی به نام بیماری پریودنتال (Periodontal Disease) است. این بیماری که به آن بیماری لثه نیز گفته می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان در سراسر جهان است که در صورت عدم درمان می‌تواند به از دست دادن دندان‌ها و حتی مشکلات سلامتی جدی‌تر منجر شود.

بیماری پریودنتال (Periodontal Disease)

در این مقاله جامع، به زبانی ساده و کامل به شما خواهیم گفت که بیماری پریودنتال چیست، چه عواملی باعث آن می‌شوند، چگونه تشخیص داده می‌شود و مهم‌تر از همه، راه‌های پیشگیری و درمان آن کدام‌اند.

بیماری پریودنتال دقیقاً چیست؟

کلمه “پریودنتال” به معنای “اطراف دندان” است. بنابراین، بیماری پریودنتال یک عفونت باکتریایی است که بافت‌های نگهدارنده دندان، یعنی لثه، استخوان فک و رباط پریودنتال (بافتی که دندان را به استخوان متصل می‌کند) را درگیر می‌کند.

این بیماری با تجمع لایه‌ای چسبناک و بی‌رنگ از باکتری‌ها به نام پلاک دندانی آغاز می‌شود. اگر پلاک به طور روزانه با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن پاک نشود، سخت شده و به جرم (Tartar) تبدیل می‌شود که دیگر با مسواک پاک نمی‌شود و برای برداشتن آن نیاز به مراجعه به دندانپزشک است.

تفاوت کلیدی: ژنژیویت (Gingivitis) و پریودنتیت (Periodontitis)

بیماری پریودنتال دو مرحله اصلی دارد که شناخت تفاوت آن‌ها بسیار مهم است:

پریودنتیت (Periodontitis

۱. ژنژیویت (Gingivitis) – مرحله اولیه و قابل درمان

ژنژیویت اولین و خفیف‌ترین مرحله بیماری لثه است. در این مرحله، عفونت فقط لثه‌ها را تحت تأثیر قرار داده و هنوز به استخوان و بافت‌های همبند نرسیده است.

• علائم ژنژیویت:

  • لثه‌های قرمز، متورم و حساس

  • خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن

  • گاهی اوقات بوی بد دهان

خبر خوب: ژنژیویت با رعایت کامل بهداشت دهان و دندان و جرم‌گیری حرفه‌ای توسط دندانپزشک، کاملاً قابل درمان و برگشت‌پذیر است.

۲. پریودنتیت (Periodontitis) – مرحله پیشرفته و مخرب

اگر ژنژیویت درمان نشود، به پریودنتیت تبدیل می‌شود. در این مرحله، التهاب از لثه فراتر رفته و به استخوان و بافت‌های نگهدارنده دندان سرایت می‌کند. بدن در پاسخ به این عفونت، موادی تولید می‌کند که به همراه سموم باکتریایی، شروع به تخریب استخوان و بافت‌های اطراف دندان می‌کنند.

پریودنتیت (Periodontitis)

• علائم پریودنتیت:

  • تمام علائم ژنژیویت (که ممکن است شدیدتر شوند)

  • تحلیل لثه (عقب‌نشینی لثه‌ها که باعث بلندتر دیده شدن دندان‌ها می‌شود)

  • ایجاد پاکت پریودنتال (فاصله بین لثه و دندان که محل تجمع باکتری‌ها می‌شود)

  • بوی بد دهان مداوم

  • احساس طعم ناخوشایند در دهان

  • لق شدن دندان‌ها

  • تغییر در نحوه قرارگیری دندان‌ها روی هم هنگام جویدن

  • وجود چرک بین دندان و لثه

نکته مهم: آسیب ناشی از پریودنتیت (مانند تحلیل استخوان) غیرقابل بازگشت است، اما با درمان مناسب می‌توان بیماری را کنترل کرد و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.

(توضیح عکس فرضی: این تصویر به صورت گرافیکی تفاوت بین لثه سالم صورتی رنگ، لثه ملتهب و قرمز در ژنژیویت و تحلیل استخوان و ایجاد پاکت در پریودنتیت را نشان می‌دهد.)

علل و عوامل خطر بیماری پریودنتال

علت اصلی این بیماری، پلاک باکتریایی است، اما عوامل متعددی می‌توانند ریسک ابتلا و شدت آن را افزایش دهند:

• بهداشت ضعیف دهان و دندان: مهم‌ترین عامل که به پلاک اجازه تجمع و تخریب می‌دهد.

• سیگار کشیدن و مصرف دخانیات: سیگار سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و روند بهبودی لثه‌ها را مختل می‌کند. افراد سیگاری بسیار بیشتر در معرض خطر پریودنتیت هستند.

• عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلایل وراثتی مستعد ابتلا به بیماری لثه هستند.

• دیابت: ارتباط دوطرفه‌ای بین دیابت و بیماری پریودنتال وجود دارد. بیماری لثه کنترل قند خون را دشوارتر می‌کند و دیابت کنترل نشده، خطر عفونت لثه را افزایش می‌دهد.

• تغییرات هورمونی: در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی، لثه‌ها حساس‌تر شده و خطر ژنژیویت افزایش می‌یابد.

• استرس: استرس مزمن توانایی بدن برای مقابله با عفونت را کاهش می‌دهد.

• داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای قلبی و ضد تشنج می‌توانند باعث خشکی دهان یا رشد بیش از حد لثه شوند که تمیز کردن دندان‌ها را سخت‌تر می‌کند.

• تغذیه نامناسب: کمبود ویتامین C و سایر مواد مغذی می‌تواند سلامت لثه را به خطر بیندازد.

تشخیص و درمان بیماری پریودنتال

تشخیص و درمان بیماری پریودنتال

تشخیص فقط توسط دندانپزشک یا متخصص پریودنتال (پریودنتیست) امکان‌پذیر است. دندانپزشک با ابزار خاصی به نام پروب پریودنتال، عمق پاکت‌های اطراف دندان را اندازه‌گیری می‌کند. عمق پاکت در لثه سالم ۱ تا ۳ میلی‌متر است و عمق بیشتر نشان‌دهنده وجود بیماری است. همچنین عکس‌های رادیوگرافی (X-ray) میزان تحلیل استخوان را نشان می‌دهند.

روش‌های درمان بسته به شدت بیماری متفاوت است:

۱. درمان‌های غیرجراحی

این روش‌ها معمولاً برای ژنژیویت و مراحل اولیه پریودنتیت کافی هستند.

• جرم‌گیری و تسطیح ریشه (Scaling and Root Planing – SRP): این یک روش تمیز کردن عمیق است. در جرم‌گیری (Scaling)، پلاک و جرم از بالا و پایین خط لثه برداشته می‌شود. در تسطیح ریشه (Root Planing)، سطوح زبر ریشه دندان صاف می‌شود تا باکتری‌ها نتوانند دوباره به راحتی به آن بچسبند.

• آنتی‌بیوتیک‌ها: ممکن است دندانپزشک برای کنترل عفونت باکتریایی، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی (مانند ژل یا چیپ‌های کوچک که در پاکت قرار داده می‌شوند) یا خوراکی تجویز کند.

۲. درمان‌های جراحی

در موارد پیشرفته پریودنتیت، جراحی ضروری است.

• جراحی فلپ (کاهش عمق پاکت): لثه کنار زده می‌شود تا دسترسی بهتری برای جرم‌گیری و تسطیح ریشه فراهم شود. همچنین ممکن است استخوان آسیب‌دیده، صاف و بازسازی شود تا لثه بهتر به دندان بچسبد.

• پیوند بافت نرم (پیوند لثه): برای پوشاندن ریشه‌های نمایان شده به دلیل تحلیل لثه، از بافت سقف دهان یا منابع دیگر استفاده می‌شود.

• پیوند استخوان (Bone Grafting): در مواردی که استخوان زیادی تخریب شده، از پودر استخوان (طبیعی یا مصنوعی) برای تحریک رشد مجدد استخوان استفاده می‌شود.

چگونه از بیماری پریودنتال پیشگیری کنیم؟

پیشگیری همیشه بهتر، آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است.

• مسواک زدن صحیح: حداقل دو بار در روز و هر بار به مدت دو دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید.

• استفاده روزانه از نخ دندان: نخ دندان تنها راه تمیز کردن فضای بین دندان‌هاست که مسواک به آن دسترسی ندارد.

• مراجعه منظم به دندانپزشک: برای معاینات و جرم‌گیری حرفه‌ای (معمولاً هر ۶ ماه یکبار).

• ترک سیگار: این یکی از بهترین کارها برای سلامت لثه و کل بدن شماست.

• رژیم غذایی متعادل: مصرف میوه‌ها، سبزیجات و مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها به سلامت لثه کمک می‌کند.

• کنترل بیماری‌های زمینه‌ای: مانند دیابت.

سوالات متداول (FAQ)

۱. آیا بیماری پریودنتال مسری است؟

باکتری‌های عامل این بیماری می‌توانند از طریق بزاق (مثلاً استفاده مشترک از مسواک یا ظروف غذا) منتقل شوند، اما صرفاً انتقال باکتری باعث بیماری نمی‌شود. عوامل دیگر مانند بهداشت فرد و سیستم ایمنی او نقش اصلی را دارند.

۲. آیا درمان بیماری لثه دردناک است؟

اکثر روش‌های درمانی با بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند و بیمار دردی احساس نمی‌کند. ممکن است پس از جرم‌گیری عمیق یا جراحی، کمی حساسیت یا ناراحتی وجود داشته باشد که با مسکن‌های معمولی قابل کنترل است.

۳. آیا لثه تحلیل رفته دوباره رشد می‌کند؟

متأسفانه بافت لثه پس از تحلیل، به خودی خود رشد نمی‌کند. اما با روش‌های جراحی مانند پیوند لثه می‌توان ریشه‌های نمایان شده را پوشاند و ظاهر لثه را بهبود بخشید.

———————————————————————————————————————————————————————————————————————————————-

مشاوره و درمان تخصصی بیماری لثه در تبریز توسط دکتر آرایا رئوف

تشخیص صحیح و به موقع، اولین و مهم‌ترین قدم برای درمان موفقیت‌آمیز بیماری پریودنتال است. اگر شما یا عزیزانتان هر یک از علائم ذکر شده در این مقاله، به‌ویژه خونریزی یا تحلیل لثه را تجربه می‌کنید، توصیه می‌کنیم در اولین فرصت برای یک معاینه دقیق اقدام نمایید.

دکتر آرایا رئوف، جراح-دندانپزشک، با سال‌ها تجربه در زمینه تشخیص و درمان انواع بیماری‌های لثه، با استفاده از جدیدترین متدها و تجهیزات، آماده ارائه مشاوره و طرح درمان اختصاصی برای شما هستند. سلامت لثه شما، تضمین‌کننده دوام لبخند شماست.

برای دریافت نوبت مشاوره و معاینه همین امروز اقدام کنید:

آدرس: تبریز، ائل‌گلی، فلکه گلشهر، خیابان آبیاری، فلکه آبیاری، پلاک ۶۰، طبقه ۵

تلفن‌های تماس: ۰۴۱-۳۳۸۱۱۳۵۶ ۰۹۳۸۹۹۶۰۰۷۶

نتیجه‌گیری

بیماری پریودنتال یک مشکل جدی است که نباید نادیده گرفته شود. سلامت لثه‌ها به اندازه سلامت دندان‌ها اهمیت دارد و اساس یک لبخند زیبا و پایدار است. با شناخت علائم اولیه مانند خونریزی لثه و اقدام به موقع، می‌توانید از پیشرفت این بیماری و عواقب مخرب آن جلوگیری کنید. بهداشت روزانه دهان و دندان و معاینات منظم دندانپزشکی، کلید اصلی حفظ سلامت پریودنتال شما برای تمام عمر است.